Federico Del Sordo, Nova Schola Gregoriana, Alberto Turco Bottazzi: Choro Et Organo (2 CD)

Bol

Choro et Organo van Bernardino Bottazzi (1560-1614) kan worden beschouwd als de meest uitgebreide en bekendste verzameling Italiaanse orgelwerken uit het begin van de 17e eeuw. In de prachtige uitgave, gedrukt door Giacomo Vincenti, behoort de gebruikte muzieknotatie tot een traditie die meer Renaissance dan vroegbarok is: namelijk de Italiaanse tabulatuur voor orgel (in dit geval met een notenbalk van acht regels voor de linkerhand en een van vijf regels voor de rechter). Er staan 22 gezangen in Choro et Organo. Voor sommige daarvan is Bottazzi's orgelverset identiek, bijvoorbeeld Christe Redemptor omnium, waarvan de melodie dezelfde is als die voor het Allerheiligenfeest, zij het met een iets andere tekst. We weten zeker dat vocale krachten en orgel een patroon van afwisseling volgden dat, in het geval van Bottazzi, volledig in overeenstemming lijkt met de praktijken zoals die blijken uit analoge werken uit dezelfde periode: 5 coupletten voor het Kyrie, 9 voor het Gloria, 2 voor het Sanctus en slechts 1 voor het Agnus Dei, aangezien - volgens Adriano Banchieri (1608) - het laatste van de drie Agnus Dei zou worden vervangen door een orgelcompositie, meestal een canzona. Het is mogelijk dat een verzameling canzona's, alsmede een aantal Magnificats en ricercars, de basis hebben gevormd van een hypothetisch tweede boek van Choro et Organo, gezien het feit dat de titel op het frontispice de standaardterm 'Libro Primo' bevat. Helaas hebben we geen informatie, noch over een dergelijke vervolguitgave, noch over Bottazzi's eigen leven, behalve dat hij zelf aangeeft uit Ferrara te komen (wat misschien alleen een stad was waar hij woonde of waar hij zijn religieuze geloften aflegde, en niet waar hij werkelijk geboren was). De prachtige uitgave van Choro et Organo presenteert vóór elk van de orgelverzen steeds de melodie in cantus firmus, geschreven op een notenbalk van vijf regels. In zijn inleidende tekst ('Aan de vriendelijke lezer') verklaart Bottazzi dat hij 'vastbesloten was dit deel van de cantus firmus te laten drukken' om te voorkomen dat de organist het betreffende couplet op een zodanige toonhoogte zou spelen dat het koor zou worden belemmerd in het goed zingen van zijn eigen melodische partij ('[...] als de cantus firmus op een bepaalde toonhoogte staat, en de organist speelt het op een andere toonhoogte, is het voor de koorzanger onmogelijk de juiste noot te vinden'). Dankzij dit ongewone kenmerk kon de cantus firmuspartij met historische nauwkeurigheid worden gereconstrueerd en worden gezongen volgens de uitvoeringsstijl die naar voren komt uit de uitgebreide instructieliteratuur over cantus firmus die in de 17e eeuw in Italië werd geproduceerd. De Choro et Organo van Bernardino Bottazzi (Venetië 1614) kan vanwege het aantal stukken en de volledigheid van het repertoire dat in één enkel deel is verzameld, worden beschouwd als de grootste en bekendste Italiaanse verzameling orgelwerken die expliciet voor de liturgie van de eerste drie decennia van de zeventiende eeuw zijn bedoeld. Bottazzi's bedoelingen zijn gebaseerd op de aanwijzingen van het Concilie van Trente waarin de nieuwe regels en specificaties van de liturgische muziek zijn vastgelegd. Aan de bloemlezing van orgelwerken voegt de Choro et Organo een inleiding en achttien Avvertimenti toe die de principes van het canonieke contrapunt illustreren (met de bedoeling de organist te onderwijzen in de methode van componeren en improviseren vanuit stille gezangen) en enkele suggesties bieden voor het verkleinen van bepaalde melodieën en het toevoegen van versieringen. Deze nieuwe opname presenteert koorwerken en orgelwerken geschreven door Bottazzi, allemaal prachtige voorbeelden van Italiaanse gewijde muziek in de overgang van Renaissance naar Barok. Gespeeld op een zeldzaam historisch orgel: het orgel in de kerk van S. Bernardino da Siena. Gespeeld en gezongen met volledige toewijding en diepe kennis van de stijl door organist Federico Del Sordo en Nova Schola Gregoriana onder leiding van Alberto Turco, die reeds met succes vergelijkbaar repertoire opnam voor Brilliant Classics: Organ Alternatim Masses van Merulo, Fasolo en Salvatore. De wetenschappelijk geschreven liner notes zijn van de hand van de artiesten.

Fnac

Album - Verschenen op 01/03/2023 - bij Brilliant