De laatste 242

Tussen 1944 en 1950 werd België geconfronteerd met een ingrijpend hoofdstuk in haar geschiedenis, waarin 242 ter dood veroordeelde collaborateurs en oorlogsmisdadigers werden gefusilleerd. Deze periode markeert een breuk in de Belgische justitie, aangezien voor het eerst sinds 1863 terdoodveroordeeld geen genade meer werd verleend. De executies in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog zijn diep gegrift in het collectieve geheugen van de Belgische repressie en blijven omgeven door mythes en misvattingen.

Dit boek biedt de eerste grote studie naar dit complexe en gecontesteerde onderwerp. Aan de hand van het volledig ontsloten archief van het militair gerecht, de belangrijkste actor in deze geschiedenis, presenteren vier oorlogs- en rechtshistorici hun bevindingen. Zij onderzoeken de rol van diverse schakels in de besluitvorming rondom de terechtstellingen, zoals het auditoraat-generaal, militaire parketten, lokale overheden en de Prins-Regent.

Het boek brengt individuele cases in kaart van de gefusilleerden, waaronder bekende figuren zoals Irma Laplasse en Philipp Schmitt, voormalig kampcommandant van Breendonk. De laatste executie vond plaats op 9 augustus 1950, wat het einde markeerde van de doodstraf in België. De maatschappelijke en symbolische impact van deze terechtstellingen is niet te onderschatten.

De auteurs onderzoeken vragen zoals: Wie ontving de doodstraf en op basis van welke feiten? Waren er interne machtsstrijdingen tussen beleidsmakers? Hoe verliepen genadeverlening en de uitvoering van de straffen? Daarnaast worden veelvoorkomende misvattingen aan de kaak gesteld, zoals de opvatting dat Nederlandstaligen strenger werden bestraft dan hun Franstalige tegenhangers. Dankzij dit uitgebreide groepsportret van de gefusilleerden zijn lezers in staat om onderscheid te maken tussen werkelijkheid en mythe.

De studie levert niet alleen inzicht in de juridische en historische context, maar plaatst ook belangrijke vragen rond moraliteit en rechtvaardigheid in een post-oorlogs België. Dit is een onmisbaar boek voor iedereen die geïnteresseerd is in de Belgische geschiedenis, de nasleep van de Tweede Wereldoorlog en de complexe dynamiek van recht en onrecht in tijden van conflict.

'De laatste 242' biedt niet alleen feitelijke informatie, maar vormt ook een reflectie op een periode die het sociale weefsel van België heeft beïnvloed. Dit boek is een essentiële toevoeging aan de literatuur over collaboratie, repressie en gerechtigheid in de naoorlogse samenleving.