De Delftse Bijbel

De Delftse Bijbel is een van de meest significante uitgaven in de geschiedenis van de Nederlandse literatuur. Gedrukt in 1477, vertegenwoordigt deze bijbel niet alleen de eerste druk in de Nederlandse taal, maar markeert ze ook een cruciale periode van culturele en sociale transformatie. De uitgave vond plaats tegen de achtergrond van de boekdrukkunst, die in deze tijd zijn opgang deed, evenals de groei van steden als centra van kennis en cultuur. Dit bracht een toenemende zelfstandigheid voor leken op religieus gebied met zich mee, hetgeen van groot belang was voor de toegankelijkheid van religieuze teksten.

Een sociale geschiedenis

In zijn werk 'De Delftse Bijbel. Een sociale geschiedenis, 1477-ca. 1550' onderzoekt boekhistoricus Mart van Duijn hoe de Delftse Bijbel ontstond en welke lezers deze aantrok. Van Duijn plaatst de Delftse Bijbel in de bredere context van de emancipatie van de volkstalige Bijbel in de late middeleeuwen. Gedurende deze periode nam het aantal vertalingen van de Bijbel toe en werden er steeds meer volkstalige versies geproduceerd, die uiteindelijk hun weg vonden naar een groter en diverser publiek.

Een waardevol erfgoed

De Delftse Bijbel werd al snel beschouwd als een essentieel boek, wat resulteerde in het behoud van vele exemplaren. Van Duijn heeft 61 exemplaren bestudeerd die verspreid zijn over de hele wereld. Deze exemplaren bieden een uniek perspectief op de lezers en eigenaren van de bijbel; de vroegste bezitters waren bijvoorbeeld een vrouwenklooster, een schoenmaker en een kunstenaar. Voor hen was de Delftse Bijbel niet enkel een religieus tekstboek, maar ook een instrument voor devotie en studie, en diende het soms als een alledaags aantekeningenboek.

De betrokkenen bij de uitgave

In zijn studie schetst Van Duijn een levendig beeld van de vertalers, bewerkers en drukkers die betrokken waren bij de creatie van de Delftse Bijbel. Hun inspanningen en de context waarin zij opereerden zijn van groot belang voor het begrip van deze uitgave. De sociale en culturele veranderingen in de 15e en 16e eeuw laten zien hoe de Delftse Bijbel niet alleen een religieuze tekst, maar ook een cultureel vernieuwing mogelijkheid vormde.

Met de Delftse Bijbel heeft de geschiedenis van de Nederlandse literatuur een onschatbare schat opgeleverd, die zijn impact tot op de dag van vandaag laat voelen.