Damian Marhulets Marhulets: Lilith's Lullabies (CD)

Bol

Doe je ogen dicht. Denk terug aan je kindertijd. Aan het in slaap vallen. Wat hoor je? Wat herinner je je dat je hoorde? De kans is groot dat het een slaapliedje is. Voor Damian Marhulets komt zijn interesse in deze muziekvorm voort uit de geboorte van zijn dochter, een moment waarvan hij voelde dat het altijd zou komen. 'Sinds ik een tiener was, had ik een vreemd voorgevoel dat ik vader zou worden en een dochter zou krijgen... Ik heb altijd geweten dat het zou gebeuren,' legt hij uit. En toch, toen het gebeurde, veranderde het hem diepgaand - en muzikaal - op een manier die hij zich nooit had kunnen voorstellen. 'We vonden een paar slaapliedjes op YouTube, en het was interessant om een muziekstuk te vinden dat je uren of dagen kunt spelen. Toen realiseerde ik me dat er muziekstukken zijn die heel belangrijk zijn voor mijn kind en mijn relatie met haar, stukken die niet bedoeld zijn om haar in slaap te krijgen, maar om haar te helpen wakker te worden. Dus begon ik na te denken over het concept van het slaapliedje, dat een drempelliedje is; een liedje dat je helpt om aan de andere kant van je bewustzijn te komen.' En zo werd het zaadje voor zijn dromerige, meeslepende nieuwe album, Lilith's Lullabies, gezaaid. Geboren in Minsk, Wit-Rusland, is Marhulets al omringd door muziek sinds hij een kleuter was. Aangemoedigd door zijn vader - zijn eerste leraar en rolmodel - blonk hij uit in hobo en piano; hij speelde zijn eerste concert toen hij vijf was, en werd een jaar later toegelaten tot het prestigieuze Minsk College of Music. Hij toerde en trad op met enkele van de meest gerenommeerde orkesten in het land, maar een adolescentie die zich concentreerde op traditionele klassieke muziek liet hem rusteloos en creatief onvoldaan achter. 'Hoeveel solo hobo spelers ken je?' grapt hij. 'Er zijn er eigenlijk geen, en ik had bijna alles gespeeld wat er te spelen viel tegen de tijd dat ik achttien was. Er was zoveel meer dat ik wilde doen, en ik kon het niet met mijn eigen instrument. Ik wilde mezelf openstellen, en er zijn zoveel verschillende manieren waarop je muziek kunt maken; met mijn hobo was dat niet mogelijk.' Hij verliet het instrument dat zijn leven was geweest en verhuisde in 2000 naar Duitsland, waar hij zich onderdompelde in compositie en de ondergrondse experimentele muziekscene. Het is een reis die hij vandaag de dag voortzet. Altijd nieuwsgierig en altijd lerend, beweegt hij zich tussen de neoklassieke en de hedendaagse wereld, en creëert hij rijke, gedetailleerde muziek die put uit zijn rijkdom aan ervaring. 'Vroeger was er geen verband tussen mijn persoonlijke leven en de muziek die ik maakte, maar dat veranderde twee jaar geleden, en ik had een nieuwe manier nodig om dit uit te drukken,' legt hij uit. Die verandering was vader worden en trouwen, dat laatste iets waar hij 'nooit in geïnteresseerd was. Ik wilde een kunstenaar zijn en vrij zijn, en wortels zijn slecht als je serieus bent over het maken van kunst.' Toch waagde hij de sprong; samen met de geboorte van zijn dochter en het trieste, vroegtijdige overlijden van zijn vader, leidde het tot 'een hele reeks zeer persoonlijke en emotionele ervaringen' die hij in nieuwe muziek goot, nummers die uiteindelijk de kern zouden vormen van Lilith's Lullabies. In de Joodse mythologie is Lilith de moeder van alle demonen, een kindermoordend, seksueel losbandig monster dat 's nachts rondwaart. Toch werd zij een belangrijk sociaal en politiek symbool voor radicale feministen in de jaren zestig, en een totem van vrouwelijke kracht en onafhankelijkheid. Marhulets wilde deze tegengestelde betekenissen onderzoeken en nagaan hoe zo'n symbool door de tijd heen is geëvolueerd, maar hij ontdekte een linguïstische gril die hem ertoe dwong een liedsuite ter ere van haar te schrijven. 'Er is een theorie dat het woord 'slaapliedje' is afgeleid van het Hebreeuwse 'Lilith-abi', wat letterlijk vertaald 'Lilith ga heen' betekent. Een slaapliedje is dus een liedje dat gezongen wordt om kinderen te beschermen tegen deze demon. Ik stelde me een jong meisje voor dat Lilith heette, en er zijn geen wiegeliedjes voor haar omdat ze haar allemaal moeten afweren. Ik wilde een stel wiegeliedjes voor haar schrijven.' Maar Lilith's slaapliedjes is ook een zeer persoonlijk werk, gevormd door zijn eigen ervaringen met de vrouwelijke kant van de wereld. 'Er zijn drie vrouwen die me hebben gemaakt tot wie ik ben: mijn moeder; Marina, mijn partner van bijna twintig jaar; en mijn dochter. Zij hebben een grote rol gespeeld in het proces van het maken van dit album.' Hij wijst ook met nadruk op de huidige strijd voor gelijkheid, en hoe 'als je het mij vraagt, zou ik zeggen: 'Ja, het is politiek. Het is het eerste politieke album dat ik in mijn leven heb gemaakt.' 'Ik heb eenvoudigere melodieën gebruikt, en harmonieën en ritmes die van nature minder gecompliceerd zijn, om een meer voldragen verhalende structuur te bereiken, maar er zit een diepere betekenis aan dit album die op het niveau van het geluidsontwerp gebeurt. Het is belangrijk om luisteraars uit te nodigen om gewoon van de muziek te genieten, maar als ze geïnteresseerd zijn kunnen ze graven en dingen voor zichzelf vinden.' Aan de oppervlakte is het waar - er is genoeg om van te genieten op Lilith's Lullabies; 'While You Were Asleep's speelse onschuld, de oosterse sfeer van 'Chrysalis', 'Evening Dew's delicate schoonheid. Maar de echte kracht van de plaat komt pas goed aan het licht als je onder het oppervlak duikt en er doorheen zwemt; stemmen zijn vermomd als percussieve geluiden, live strijkers versmelten met samples, niets is helemaal wat het lijkt. Er zijn nummers die bruisen van nervositeit en nervositeit, en andere die aanvoelen als zweven door een Technicolor droom, een dualiteit die heel bewust is en de twee kanten weerspiegelt die Lilith zelf is gaan vertegenwoordigen.

Fnac

Intégrale - Verschenen op 12/10/2018 - bij NEUE MEISTER