Terug naar het Binnenhof

Op 25 september 1945 keert de Tweede Kamer terug naar het Binnenhof, na een periode van vijf jaar van bezetting en onzekerheid. Om één uur ’s middags opent voorzitter J.R.H. van Schaik, met een symbolische tik van de hamer, de plenaire vergadering. Dit moment markeert de heropening van het parlement, exact zoals het op 10 mei 1940 was geschorst. De terugkeer was echter niet zonder complicaties; het kiezersmandaat van de leden was in 1941 verlopen en een kwart van de zetels bleef leeg.

Onrepresentativiteit van het Parlement

Een belangrijk aspect van deze terugkeer was de groeiende overtuiging dat het vooroorlogse parlement niet representatief meer was voor het bevrijde Nederland. De gedachte leefde dat pas als de helden van de bezettingstijd en de vertegenwoordigers van nieuw opkomende maatschappelijke stromingen een stem kregen, er sprake kon zijn van echte volksvertegenwoordiging. Dit leidde ertoe dat het kabinet het parlement voorlopig beperkte in zijn bevoegdheden.

De Positie van de Tweede Kamer

Ondanks deze beperkingen gaf de Tweede Kamer zichzelf niet verloren. Ze eiste haar positie op door simpelweg weer aan het werk te gaan, met gebruikmaking van vertrouwde routines en instrumenten. In de herfst van 1945 was er nog veel dat de Kamer niet kon bereiken, maar de verwezenlijkingen waren groter dan het kabinet zich had voorgesteld. De Tweede Kamer was er weer, en dat was zoals het hoorde te zijn.

Historische Context en Impact

De context van deze gebeurtenis is cruciaal. Na de lange periode van bezetting waarin de democratie op schokkende wijze werd opgeschort, kwam het parlement weer samen met de urgente noodzakelijkheid om de democratische processen te herstellen. De heropening van de Tweede Kamer gaf niet alleen een gevoel van normaliteit terug aan de Nederlandse samenleving, maar ook het vertrouwen dat er weer aan de opbouw en toekomst van Nederland kon worden gewerkt.

Conclusie

Carla Hoetink, auteur van dit historische verslag, legt de nadruk op de significante schifting in het politieke landschap van Nederland. Deze gebeurtenis op 25 september 1945 symboliseert niet alleen het herstel van de democratie, maar ook het begin van een nieuwe fase waarin de stemmen van allen die hadden gevochten voor vrijheid en rechtvaardigheid eindelijk gehoord konden worden. De terugkeer naar het Binnenhof was dan ook meer dan een administratieve handeling; het was een statement over veerkracht, representativiteit en de herbevestiging van de democratische waarden.