Om erger te voorkomen

In dit taboedoorbrekende boek staat de centrale vraag hoe het mogelijk is dat tijdens de Tweede Wereldoorlog zoveel Joodse mensen uit Nederland naar de Duitse vernietigingskampen zijn afgevoerd. De auteur, Nanda Van der Zee, onderzoekt de complexe factoren die hebben bijgedragen aan deze tragische geschiedenis.

De Rol van Koningin Wilhelmina

Cruciaal in het narratief is de vlucht van koningin Wilhelmina naar Engeland. Met haar vertrek volgde ook het kabinet, waardoor de Nederlandse regeringszetel buiten de landsgrenzen kwam te liggen. Dit had verstrekkende gevolgen: de Duitse bezetter was hierdoor genoodzaakt het oorspronkelijke, niet-antisemitische militaire gezag, dat gebaseerd was op landoorlogreglementen, te vervangen door een Duits civiel bestuur. Dit nieuwe regime werd geleid door vier felle antisemieten, wat leidde tot een verharding van het antisemitisme in Nederland.

De Joodse Raad en het Ambtenarenapparaat

Een diepgaande analyse van de Joodse Raad vormt een belangrijk onderdeel van deze studie. De Joodse Raad, die in de ogen van velen een samenwerkingsverband was dat Joden moest helpen, wordt hier kritisch benaderd. Ook komt de collaborerende rol van veel hogere ambtenaren aan bod, waaronder die van de secretarissen-generaal, de Hoge Raad, de politie en de spoorwegen. Hun medewerking aan het nazi-regime had verschrikkelijke gevolgen voor de Joodse gemeenschap in Nederland.

Een Verontrustende Ervaring

Ondanks dat er nu meer dan een halve eeuw sinds de Tweede Wereldoorlog is verstreken, blijft het lezen van dit boek een verontrustende ervaring. Van der Zee laat de kern van de gebeurtenissen aan het licht komen, en benadrukt hoe universeel de waarheden zijn die naar voren komen. De schrijver stelt dat we vaak de mythes in stand houden over deze periode, simpelweg omdat de waarheid te beschamend is om onder ogen te zien. Dit boek is een noodzakelijk werk voor iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedschrijving van de Tweede Wereldoorlog en de complexe sociale dynamieken die hebben geleid tot de vervolging van Joden in Nederland.

Samenvatting

Nanda Van der Zee biedt met dit boek een diepgaand en kritisch inzicht in de manier waarop de omstandigheden in Nederland hebben bijgedragen aan de massale deportatie van Joden. De combinatie van politieke, sociale en historische elementen maakt dit boek tot een belangrijk document voor het begrijpen van deze donkere periode in de geschiedenis. Het nodigt uit tot reflectie, discussie en verdere studie, en daagt de lezer uit om de harde waarheden onder ogen te zien.