Leer je kind kennen

Jongeren zijn ‘werk in uitvoering’. Gedurende de kindertijd en adolescentie ontwikkelen zij niet alleen kennis maar ook essentiële vaardigheden die hen helpen om zich als volwassene in onze snel veranderende samenleving te integreren. Het brein blijft zich ontwikkelen tot ver na het twintigste jaar, waarbij complexe netwerken van verbindingen tussen hersencentra in de jonge volwassenheid nog verder tot stand komen, onder invloed van opgedane kennis en ervaringen.

De rol van opvoeders

Ouders en andere opvoeders, zoals leraren en sportcoaches, spelen een cruciale rol in deze ontwikkeling. Kinderen hebben gerichte steun, sturing en inspiratie nodig; het idee dat zij op eigen kracht hun weg kunnen vinden is niet realistisch. De hedendaagse problematiek rond jongeren – op school, thuis, in hun sociale leven – is vaak het gevolg van een terughoudende houding van opvoeders. Jelle Jolles roept op tot een actievere rol voor ouders, die niet slechts als sturende managers moeten optreden, maar ook als coaches, mentoren, inspirators en adviseurs. Door deze actieve betrokkenheid kan de adolescentie worden gezien als een periode vol kansen en mogelijkheden.

Fasen van de adolescentie

In het boek wordt de ontwikkeling van jongeren vanaf de preadolescentie (circa 8 jaar) tot aan de bijna-volwassenheid in drie belangrijke fasen besproken. Jolles benadrukt de grote rol van nieuwsgierigheid, bewegen en de verschillende aspecten van leren en geheugen. Executieve functies zoals plannen, zelfinzicht, zelfregulatie en denkvaardigheid werden ook uitgebreid belicht. Het is van wezenlijk belang dat jongeren zowel vaardigheden als kennis en ervaringen opdoen, waarbij sociaal-emotioneel functioneren even belangrijk is als cognitieve prestaties.

Opbouw van het boek

‘Leer je kind kennen’ is gestructureerd in zes secties die elk een specifiek onderwerp behandelen zoals cognitief functioneren, sociaal-emotioneel functioneren en de rol van de opvoeder. Er zijn secties gewijd aan jongens en meisjes, de leef- en leeromgeving, en een bespreking van hersenfuncties en informatieverwerking. Het voorwoord geeft inzicht in de uitgangspunten van het boek en de uitdagingen waar onze samenleving voor staat. Het sluit af met tien aanbevelingen voor ouders, opvoeders, onderwijsprofessionals, de samenleving en de jongeren zelf.

Aanpak en doelgroep

Het boek is vlot geschreven met een liefdevolle en vertederende benadering. Het biedt duidelijke richtlijnen en praktische adviezen die zijn afgestemd op de ontwikkeling van het kind. Jolles pleit voor een attitudeverandering ten opzichte van jongeren; als we hun ontwikkeling als een transformatie van rups naar vlinder beschouwen, kunnen we hen beter ondersteunen in hun groei naar volwassenschap. Dit boek is bedoeld voor ouders, opvoeders, onderwijsprofessionals, coaches en iedereen die interesse heeft in de ontplooiing van jongeren.