Katapult

In de roman "Katapult, Oproer in Amsterdam" van Ton van Reen, die zich afspeelt in de jaren zeventig van de vorige eeuw, wordt een authentiek beeld geschetst van Amsterdam aan de rand van de verloedering. Het verhaal onthult de hoop die destijds nog springlevend was, maar verbergt ook de duistere realiteit die onder de oppervlakte leeft.

Verhaal en thema's

Het boek biedt een inkijk in de levens van een kleine groep mensen, waaronder een familie en hun vrienden, die in de uitgestrektheid van de stad toch in een afgesloten wereld leven. Terwijl ze op een dag hun gewone bezigheden uitvoeren, worden ze onvermijdelijk beïnvloed door de ingrijpende gebeurtenissen die zich in de stad afspelen. De vertelling is veelzijdig en verweeft elementen van zwarte sprookjes met scherpe sociale kritiek. De bizarre stelling dat men met een katapult een brandende scherf van de zon kan schieten om het hotel-restaurant Americain in brand te steken, illustreert de surrealistische en onwerkelijke elementen van het verhaal.

De stad Amsterdam

"Katapult" is een werk dat veertig jaar geleden werd geschreven, maar de beelden en thema’s zijn verrassend actueel. Bij het verkennen van de stad vandaag de dag, blijken de fraaie gevels nog steeds intact, gefotografeerd door toeristen van over de hele wereld. Echter, achter de façades zijn supermarkten en kantoren van multinationals gekomen, terwijl de oorspronkelijke bewoners zoals de gezinnen van Albert Meyer grotendeels verdreven zijn naar andere delen van de regio, zoals de Bijlmer, Purmerend en Almere. Iconen van het verleden, zoals café De Engelbewaarder, zijn verdwenen, en de politieke en culturele scene is ingrijpend veranderd.

Personages en hun strijd

De protagonisten in van Reens verhaal behoren tot de kwetsbaren: eenzame kinderen, hoeren, landlopers en kermisgasten. Ze belichamen een oprechte menselijkheid die contrasteert met de oppervlakkigheid van de zelfgenoegzame leden van de georganiseerde samenleving. De schrijver onthult een wereld waar wreedheid, vreemdelingenhaat en bloeddorst constant op de loer liggen, terwijl de helden van het verhaal een warmer hart blijken te hebben dan de machtigen van de maatschappij.

Kritieken en waardering

Ton van Reen heeft met "Katapult" een ijzersterk prozawerk geschreven dat door critici wordt geprezen. Aad Nuis merkte in de Haagse Post op dat van Reen sprookjes vertelt die schommelen tussen de charme van Andersen en de gruwel van Grimm. Reinjan Mulder beschreef het proza als poëzie in NRC-Handelsblad, terwijl Gerrit Krol het bestempelde als leerboeken voor schrijvers.

"Katapult" is niet alleen een roman; het is een krachtige reflectie van de maatschappij en een eerbetoon aan de vergeten stemmen van de stad.