Gentle Giant Octopus (CD)

Octopus is het vierde studioalbum van de Britse band Gentle Giant, uitgebracht op cd en gekenmerkt door hun unieke en gedurfde benadering van progressieve rock. Het album markeert een centraal punt in de ontwikkeling van de band: het was het laatste Gentle Giant-album waaraan oprichter Phil Shulman meewerkte en het eerste waar drummer John Weathers deel van uitmaakte. Die line-upwisseling zorgde voor een fris geluid dat het geluid van de band krachtiger en meer gefocust maakte, terwijl het toch trouw bleef aan hun kenmerkende complexiteit en muzikaliteit. Het genre van Octopus is progressieve rock, maar Gentle Giant onderscheidt zich binnen deze stroming door het combineren van uiteenlopende invloeden, van rock en klassiek tot jazz en middeleeuwse muziek. Octopus wordt vaak gezien als een bijzonder ‘evenwichtig’ album waarbij Gentle Giant alle muzikale puzzelstukken moeiteloos samenbrengt: virtuoos maar toegankelijk, complex maar logisch opgebouwd, experimenteel maar toch herkenbaar. Daarbij dragen de inventieve ritmes van John Weathers bij aan de stevigheid en de consistentie van het album. De acht nummers op Octopus benadrukken de veelzijdigheid van de band. Tracks als The Advent of Panurge tonen de samensmelting van meerstemmige zang, schommelende grooves en een bijna mysterieuze sfeer. Dit nummer verwijst inhoudelijk naar de literaire werken van François Rabelais en illustreert het filosofische karakter dat vaak in de teksten van Gentle Giant te vinden is. Een ander opvallend nummer is Knots, dat opvalt door zijn ingewikkelde, madrigaalachtige vocale arrangementen. De tekst is gebaseerd op het gelijknamige boek van de psychiater R.D. Laing en het nummer geldt als een van de meest gewaagde en technisch indrukwekkende stukken uit het progrockrepertoire. Verder levert A Cry for Everyone een steviger, rockender geluid met teksten geïnspireerd door het existentialistische gedachtegoed van Albert Camus, waarmee het album niet alleen muzikaal, maar ook thematisch een zekere diepgang bereikt. De productie van Octopus is helder, transparant en energiek: de arrangementen zijn zorgvuldig samengesteld en de technische beheersing van de muzikanten is overal hoorbaar. Naast gitaar en keyboards spelen de leden een groot aantal instrumenten, wat zorgt voor een rijk palet aan klanken en sferen op het album. Toch klinkt geen enkel nummer overbelast of geforceerd; de tracks zijn evenwichtig opgebouwd, met ruimte voor zowel ingetogen passages als uitbundige instrumentale uitbarstingen. Octopus wordt algemeen beschouwd als een van de hoogtepunten uit het oeuvre van Gentle Giant en uit de progressieve rockgeschiedenis. De weerklank van het album is tot ver na het verschijnen voelbaar gebleven en zijn invloed is hoorbaar bij zowel tijdgenoten als latere generaties muzikanten in het genre. Met nummers als The Advent of Panurge, Knots en A Cry for Everyone levert het album een staalkaart van de creatieve en technische kunnen van Gentle Giant. Dit maakt Octopus tot een onmisbaar album voor liefhebbers van intelligente, avontuurlijke rockmuziek, zowel op cd als op andere formaten.