De hel van Fresnes

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden in België bijna 90.000 strafzaken tegen militairen ingeleid bij de militaire rechtbanken. Dit betekent dat bijna één op de vijf Belgische soldaten, gedurende de periode van 1914 tot 1918, in aanraking kwam met het militaire gerecht. Gedurende deze periode zaten er op elk moment tussen de 3.000 en 5.000 Belgische militairen - een getal dat overeenkomt met de sterkte van een infanteriebrigade - opgesloten in Franse gevangenissen. Dit boek, geschreven door Jan Huijbrechts, gaat diep in op deze schokkende cijfers en de achtergronden ervan.

De Belgische Legerleiding en de Rechtspraak

De auteur onderzoekt hoe het zover heeft kunnen komen dat zoveel soldaten in militaire rechtszaken betrokken raakten en welke maatregelen de Belgische legerleiding, regering en militaire magistratuur namen om deserties, insubordinatie en andere tuchtproblemen aan te pakken. Hij beschrijft niet alleen de operatie van de militaire rechtbanken, maar verdiept zich ook in de rol van de Franse overheid, die gevangenissen ter beschikking stelde aan het Belgische leger.

Eerherstel en Tuchtcompagnieën

Daarnaast gaat Huijbrechts in op de inmiddels vergeten eenheden zoals de tucht- en eerherstelcompagnieën. Deze compagnieën werden opgericht om soldaten te disciplineren en de moreel weer op te bouwen. De noodzaak en werking van deze eenheden worden kritisch belicht.

Shell-Shock en Psychiatrische Instellingen

Een belangrijk aspect van het boek is de behandeling van militairen die leden aan shell-shock, ook wel bekend als oorlogspsychose. De auteur analyseert de onwetendheid en onbegrip van de legerleiding en krijgsraden ten opzichte van deze soldaten. Hij onthult hoe psychiatrische instellingen soms misbruikt werden om mannen weer naar het front te sturen, ondanks hun geestelijke toestand.

Vooringenomenheid en Mythes

Huijbrechts laat ook zien dat er sprake was van vooringenomenheid en een anti-Vlaamse instelling binnen de krijgsraden en auditeurs. Hij doorprikt verschillende hardnekkige Vlaams-nationale mythes die rondom deze periode zijn ontstaan.

In samenvatting biedt dit boek een onthullende en kritische blik op een duister hoofdstuk uit de Belgische militaire geschiedenis, en vraagt het aandacht voor de onvergetelijke ervaringen van de soldaten die deze strijd doormaakten. Het is een essentieel werk voor iedereen die geïnteresseerd is in de gevolgen van oorlog en de geschiedenis van België.