De creatieve evolutie

'De creatieve evolutie' is het belangrijkste werk van de Franse filosoof Henri Bergson (1859-1941) en staat centraal in de ontwikkeling van de moderne filosofie. Voor het eerst gepubliceerd in 1907, bleek het boek een revolutionaire bijdrage aan de discussie over de evolutieleer, die destijds al volop in de belangstelling stond dankzij Charles Darwin. Bergson's benadering van evolutie is uniek; hij staat weliswaar achter het idee van evolutie, maar verzet zich tegen de al te mechanistische interpretaties ervan.

De kern van Bergson's gedachte

Volgens Bergson is de evolutie van het leven geen louter mechanisch proces, maar een scheppende impuls, die hij aanduidt als 'élan vital'. Deze term verwijst naar een ononderbroken en spontane kracht die levendigheid en creativiteit in de natuur teweegbrengt, en die voortdurend onvoorspelbaar nieuws creëert. Dit idee benadrukt de dynamiek van het leven en de complexiteit van veranderingen in de natuur, iets wat Bergson duidelijk maakt met een beeldende en poëtische schrijfstijl.

Tijd en ervaring

Een ander belangrijk aspect van Bergson's filosofie is zijn discussie over tijd. Hij stelt dat de 'wetenschappelijke' tijd die wij hanteren, hoewel praktisch nuttig, niet overeenkomt met de tijd zoals wij deze daadwerkelijk ervaren. Dit onderscheid tussen meetbare tijd en de subjectieve, innerlijke ervaring van tijd is een cruciaal punt in zijn werk en heeft grote invloed gehad op de moderne filosofie en psychologie.

Nieuwe Nederlandse vertaling

Deze nieuwe Nederlandse vertaling van 'De creatieve evolutie', verzorgd door Joke van Zijl, is de eerste vertaling sinds de jaren twintig van de vorige eeuw. De vertaling beoogt de toegankelijkheid van Bergson's filosofische gedachten te vergroten voor een breed publiek. Het voorwoord bij deze editie is geschreven door Hein van Dongen, die de relevantie van Bergson's ideeën in de hedendaagse context benadrukt.

Een laureaat van de Nobelprijs

Henri Bergson ontving in 1927 de Nobelprijs voor de Literatuur voor zijn vernieuwende filosofie en beeldende taalgebruik. Zijn combinatie van stijl en diepgang heeft talloze lezers geïnspireerd en blijft tot op de dag van vandaag van groot belang in de filosofische en culturele discussie.

Met 'De creatieve evolutie' biedt Bergson een wijsheid die uitdagend, prikkelend en onmiskenbaar relevant is, waarmee hij zijn stempel heeft gedrukt op zowel de filosofie als de literatuur. Dit boek is een must-read voor iedereen die geïnteresseerd is in de diepere vragen van existentie en de aard van evolutie.