Cecil Taylor Unit Structures (CD)

Bol Partner

Cecil Taylor’s Unit Structures is een iconisch album binnen de avant-garde-jazz, vaak geclassificeerd als *free jazz*, maar overstijgt deze term met een unieke structuur die zowel complex als intellectueel doordacht is. Taylor, bekend om zijn uiterst percussieve en innovatieve pianospel, benadert compositie hier als een soort architectonisch ontwerp: elke muzikale laag is zorgvuldig geplaatst, wat resulteert in een haast mathematische, gelaagde klankwereld. Het album laat zich kenmerken door een voortdurende afwisseling tussen intensiteit en stilte, controle en chaos. Taylor staat bekend om zijn onconventionele improvisaties en ritmisch complexe figuren. Op Unit Structures is hij omringd door een uitzonderlijke bezetting met onder andere Jimmy Lyons op altsaxofoon, Archie Shepp op tenorsaxofoon, Ken McIntyre op basklarinet, en Andrew Cyrille op drums. De dubbele baspartijen en koperblazers dragen bij aan een bijna symfonisch spectrum van geluid, wat het album tot een unieke luisterervaring maakt binnen de jazzgeschiedenis. Unit Structures verscheen op het beroemde label Blue Note en werd uitgebracht in de jaren zestig, een periode waarin de jazz volop in ontwikkeling was en artiesten als Taylor de grenzen van het genre verlegden. De UHQ-CD uitgave onderstreept het belang van geluidskwaliteit bij deze complexe muziek: de transparantie van de productie biedt ruimte aan de vele lagen en details in Taylor’s composities en improvisaties. Een van de meest spraakmakende tracks op het album is Steps, het openingsstuk. De piano zet in met dichte akkoordenclusters, waarna de andere muzikanten langzaam aansluiten. Wat volgt is een voortdurend fluctuërende balans tussen tonaliteit en atonaliteit, waarbij de muzikanten elkaars ideeën oppakken en tegenover elkaar uitspelen. Het stuk wordt vaak omschreven als intens en confronterend, maar tegelijkertijd meeslepend en hypnotiserend. Een andere opvallende track is Enter, Evening (Soft Line Structure). Dit stuk onderscheidt zich met een bijzondere sfeer van nachtelijke mystiek, deels door het gebruik van een gedempte trompet en een meer spaarzame, filmische benadering. De muziek voelt hier aan als een noir-soundtrack die aan stukken is gescheurd en vervolgens op onvoorspelbare wijze is samengevoegd. Ondanks de drukte blijft het stuk overzichtelijk, dankzij Taylor’s sterke hand en visie. Tot slot is Unit Structure/As of a Now/Section, een bijna achttien minuten durende compositie die het album zijn naam geeft. Hier bundelen de muzikanten al hun krachten. De muziek balanceert steeds op het randje van uiteenvallen; het klinkt als een vulkaan vlak voor een uitbarsting. De complexiteit is enorm, zowel ritmisch als melodisch, maar de intensiteit en het groepsspel maken diepe indruk. Dit is geen achtergrondmuziek, maar een klanklandschap waarin betrokken luisteren wordt beloond. Unit Structures vormt een mijlpaal binnen de jazz en blijft decennia later indrukwekkend en vernieuwend. Het album vereist inspanning van de luisteraar, maar onthult bij herhaald beluisteren steeds nieuwe details en emoties. Deze UHQ-CD uitgave zorgt ervoor dat Taylors muzikale visie en de rijke klankkleuren van zijn ensemble zo gelaagd en helder mogelijk tot hun recht komen.

Fnac

origineel album - Verschenen op 16/05/2025 - bij DECCA